Waarom we niet van ouder worden houden

In mijn ogen zijn er twee dominante verhalen in onze samenleving waarmee we het negatieve beeld over ouder worden in stand houden.

Als eerste leven we nog steeds in het oude paradigma van het leven als een boog: je wordt geboren, je piekt midden in je leven en daalt af in gebrekkigheid. Ouderdom als ziekteverschijnsel. 

Natuurlijk, fysiek en mentaal leveren we in naarmate we ouder worden. Na ons dertigste takelen we af. De sportman of –vrouw in ons kan dan met pensioen. En als we ons eenmaal hebben voortgeplant kunnen we volgens de wetten van de biologische evolutie wel dood gaan. De conclusie uit dat ouderdom-is-verval verhaal is echter funest: ouderen in de samenleving doen niet meer mee. 

De gerontoloog Paul Baltes vergeleek mensen met een computer: onze hardware levert bij het ouder worden wel in op snelheid, geheugen en kracht, maar de software wordt steeds complexer en verfijnder. Daarom zijn oudere werknemers in een organisatie zo belangrijk: ze hebben overzicht, voelen snel aan waar het probleem zit, hebben gevoel voor verhoudingen in het team.  Ze hebben, in één woord, wijsheid. Ouderen zijn daarom onmisbaar voor de samenhang en de stabiliteit van onze samenleving. 

Het tweede dominante verhaal dat ons beeld negatief beïnvloed is het leeftijd-is-niet-belangrijk verhaal. Dat verhaal probeert het probleem van de vergrijzing op te lossen door het te ontkennen. Je bent zo oud als je je voelt.

Op zich kan ik mij daar wel in vinden: je hebt uitgebluste zestigers en jeugdige tachtigers laat ook Chris Zegers ons zien in zijn programma Forever Young. Oud zijn heeft dan ook weinig met de kalenderleeftijd te maken. Goed ouder worden is voor een deel een kwestie van geluk, goede genen maar bovenal wat je ervan maakt. Dat is iets anders dan ontkennen dat we oud worden, dat is struisvogelpolitiek. 

Zijn er dan inspirerende verhalen te bedenken die aan ouder worden wel het juiste beeld meegeven? En die het voor jongeren aantrekkelijk maakt om zelf later ook oud te willen worden? 

Ik houd zelf van het beeld van ‘gracieus ouder worden’.  Daar zit allereerst het woord genade in: de dankbaarheid dat je ouder mag worden. Maar goed ouder worden gaat uiteindelijk over het hebben van de juiste mindset. Het enige waar je zelf echt invloed op kan hebben én wat je kan leren.